J.POLSKI - POWTÓRECZKA - OŚWIECENIE I PREROMANTYZM

1. Ramy czasowe oświecenia:

a) w Europie: od drugiej połowy siedemnastego wieku, do końca wieku osiemnastego;

b) w Polsce: od połowy osiemnastego wieku do 1822r.

2. Oświecenie według Kanta.

Oświecenie według Kanta to zdolność do samodzielnego posługiwania się rozumem, bez obcego kierownictwa. Ludzie oświecenia odrzucali autorytety i obowiązujące schematy myślowe.

3. Osiągnięcia polskiego oświecenia.

* konstytucja 3 maja

* Komisja Edukacji Narodowej

* Biblioteka Załuskich

* Collegium Nobilium - szkoła dla szlachty

* Teatr Narodowy

* czasopismo "Monitor"

4. Filozofia oświecenia.

GŁÓWNE KIERUNKI FILOZOFII OŚWIECENIOWEJ:

*empiryzm- źródłem ludzkiej wiedzy jest doświadczenie;

* racjonalizm- podstawowym narzędziem poznania jest rozum;

*materializm (-ateizm)- istnieje jedynie to, co jest dostępne poznaniu zmysłowemu i da się określić w czasie i przestrzeni;

*naturalizm filozoficzny- istnieją tylko zjawiska i przedmioty naturalne, a nie istnieją zjawiska nadprzyrodzone;

*deizm- pogląd, według którego Bóg stworzył świat, ale nie ingeruje w jego dzieła;

5. Satyra (str. 210 podręcznik)

IGNACY KRASICKI "DO KRÓLA"

Charakterystyka szlachcica, mówiącego w satyrze:

* bezmyślny gaduła

* człowiek niechętny królowi i wszelkim reformom

* Sarmata, którego cechuje ciasnota poglądów

Zarzuty stawiane królowi:

*nie pochodzi z królewskiej rodziny

* jest Polakiem, a nie obcokrajowcem

*jest młody, jest dobry dla poddanych

*jest wykształcony i takimi otacza się ludźmi

WNIOSEK: Zarzuty są absurdalne, wszystkie wymieniane wady są zaletami króla. Utwór jest pochwałą Stanisława Augusta Poniatowskiego i jednocześnie krytykuje sarmatów niechętnych królowi.



Satyra "Do króla" należy do satyr politycznych, napisana jest w formie monologu skierowanego do króla.



IGNACY KRASICKI "PIJAŃSTWO"

*satyra dialogowa

*satyra społeczno-obyczajowa

*przedstawia rozmowę typowego sarmaty i człowieka oświeconego

Jak pijak usprawiedliwia swoje pijaństwo?

*imieniny żony

*kac

*odwiedziny kompanów

*obiad

Skutki picia wódki:

*kac

*kłótnie

*pijacki patriotyzm

*bijatyka

*utrata pamięci

*marnowanie zdrowia

*skracanie życia

*upadek majątku

Rady oświeconego człowieka:

*ci, którzy nie piją są zdrowi, weseli, wolni, zdolni do pracy, dbają o swój majątek, mają wszystkiego pod dostatkiem;

Wymowa zakończenia satyry:

*ma wydźwięk pesymistyczny

*alkoholik nie jest w stanie wyrzec się alkoholu, mimo świadomości ujemnych skutków nadużywania alkoholu.

6. IGNACY KRASICKI "ŚWIĘTA MIŁOŚĆI"

Geneza: wchodzi w skład poematu heroikomicznego, w 1774 roku stał się hymnem Szkoły Rycerskiej.

Analiza interpretacyjna utworu:

*liryka zwrotu do adresata

*adresatem jest miłość ojczyzny

*podmiot liryczny mówi o obowiązkach obywateli wobec własnego kraju

*ojczyznę kochają tylko ludzie szlachetni i prawi, dla niej są gotowi poświęcić własne życie

Środki stylistyczne:

*apostrofa ("Święta miłości kochanej ojczyzny"), funkcja: uwznioślenie

*oksymorony ("pęta niezelżywe", "chwalebne blizny"), funkcja: podkreślają cechy osoby gotowej do poświęceń

*antyteza ("zjadłe smakują trucizny"), funkcja: jak wyżej

*epitety (święta miłość, kochana ojczyzna, poczciwe umysły)

*personifikacja (miłość)

*anafora ("Dla ciebie (…) Dla Ciebie"), funkcja: podkreślenie tego, co człowiek jest w stanie zrobić dla ojczyzny



*średniówka

*rymy żeńskie, abababcc

*oktawa (strofa ośmiowersowa)



JÓZEF WYBICKI "PIEŚŃ LEGIONÓW POLSKICH WE WŁOSZECH"

*podmiot liryczny wypowiada się w 1. os. l. mn., w imieniu wszystkich Polaków

*utwór ma dodać otuchy Polakom, którzy utracili swoją ojczyznę

*wiersz przywołuje postaci zasłużonych Polaków: Dąbrowskiego, Czarnieckiego, Kościuszki oraz Napoleona Bonaparte, który stał się dla Polaków symbolem zwycięstwa;

*utwór należy do liryki patriotycznej;

*powstał w 1797 roku, w Reggio, we Włoszech, a w 1926 roku stał się naszym hymnem narodowym.



7. Sentymentalizm

Koncepcja miłości sentymentalnej:

*miłość to uczucie idealne, platoniczne, nieszczęśliwe

*miłość jest najświętszą wartością, jedyną treścią życia i przyczyną cierpienia

*miłość może doprowadzić do obłędu (Henryk), morderstwa (parobek) i samobójstwa (Werter)





xoxo Miśki ;*

powodzonka jutro